Η Σκλήρυνση κατά πλάκας ή αλλιώς πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια χρόνια νευρολογική νόσος

Τι ειναι η σκληρυνση κατα πλακας

Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή αλλιώς πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια από τις πιο συχνές νευρολογικές παθήσεις. Οφείλεται στην καταστροφή του μονωτικού περιβλήματος του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ). Αυτή η καταστροφή προκαλεί διαταραχή στην την σωστή επικοινωνία στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό με αποτέλεσμα να εμφανίζονται νευρολογικά συμπτώματα που κατευθύνουν τον ασθενή για εξέταση.

Η νόσος είναι πιο συχνή σε νέες ηλικίες (20 – 40 έτη) και με μεγαλύτερη συχνότητα προσβάλλει τις γυναίκες.

Σπανίως η σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζεται και σε παιδιά. Τα συμπτώματα ομοιάζουν με αυτά των ενηλίκων αν και πολλά από αυτά δεν οφείλονται απαραίτητα σε ΣΚΠ.

ti-einai-h-sklirinsi-kata-plakas

Πως προκαλειται η σκληρυνση κατα πλακας

Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια αυτοάνοση πάθηση. Το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα που είναι υπεύθυνο για την προστασία του οργανισμού από ξένους εισβολείς (μικρόβια, ιούς κλπ) επιτίθεται στην μυελίνη, την ουσία που περιβάλλει τους νευρικούς άξονες (νευράξονες του ΚΝΣ) και είναι υπεύθυνη για την μετάδοση των νευρικών, ηλεκτρικών σημάτων.

Η καταστροφή αυτή της μυελίνης έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργούνται χαρακτηριστικές πλάκες (ουλές ) στο ΚΝΣ, εξού και η ονομασία της πάθησης ως κατά πλάκας σκλήρυνση. Η συμπτωματολογία που θα εμφανίσει ο ασθενής με το νόσημα εξαρτάται από το σημείο του ΚΝΣ που θα σχηματιστεί η φλεγμονώδης αυτή πλάκα.
Ανθρώπινος εγκέφαλος - Ψηφιακή απεικόνιση

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΠ

Η διαταραχή αυτή στο ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει γίνει ακόμα πλήρως κατανοητό γιατί και σε ποιο χρονικό σημείο της νόσου συμβαίνει. Παράγοντες που έχει αποδειχθεί επιστημονικά να παίζουν ρόλο στην εκδήλωση της νόσου είναι:
  • Γεωγραφικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες
  • Γενετική προδιάθεση
  • Λοιμογόνοι
  • Διατροφικοί παράγοντες και συνήθειες (πχ κάπνισμα)

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗΣ

Συγκεκριμένες και ειδικές προτάσεις πρόληψης της σκλήρυνσης κατά πλάκας δεν υπάρχουν.Αυτό όμως που τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται είναι πως οι ασθενείς με ΣΚΠ κάποια χρόνια πριν εμφανίσουν τα πρώτα αμιγώς νευρολογικά συμπτώματα, μπορεί  να εμφανίσουν άτυπα συμπτώματα από την ψυχική σφαίρα, διάχυτους και ανεξήγητους μυοσκελετικούς πόνους, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, άτυπες κεφαλαλγίες,ημικρανίες, κατάθλιψη ή διπολική διαταραχή.

Δεν είναι απολύτως κατανοητό αν αυτά  τα πρώιμα συμπτώματα είναι τυχαία ή σχετίζονται με την αρχόμενη απορρύθμιση του ανοσοποιητικού. Πάντως παρατηρείται ότι  μεγάλος αριθμός των ασθενών αυτών αργότερα θα νοσήσουν από ΣΚΠ. Σκόπιμο κρίνεται ως εκ τούτου αν κάποιος παρουσιάζει παρόμοια συμπτώματα να συμβουλευτεί και νευρολόγο.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗΣ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ

Τα κυριότερα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι τα εξής:

  • Προβλήματα όρασης. Οι βλάβες στην όραση αποτελούν ένα πολύ κοινό σύμπτωμα στη ΣΚΠ. Αυτές οι βλάβες μπορεί να περιορίζονται σε θολή όραση έως και μερική ή ολική τύφλωση. Επίσης ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει διπλή όραση (διπλωπία) ή και έντονο άλγος περιοφθαλμικά.
  • Αιμωδίες σε πρόσωπο και άκρα. Πολύ συχνά οι ασθενείς αναφέρουν μούδιασμα ή περίεργες αισθήσεις σε διάφορα σημεία του σώματος σαν ρεύμα, μυρμηγκιάσματα, αλλαγή αντίληψης θερμοκρασίας.
  • Κινητικά προβλήματα. Από τα που συχνά συμπτώματα της ΣΚΠ είναι η εμφάνιση ξαφνικής αδυναμίας σε κάποιο μέρος του σώματος η οποία μπορεί να είναι μερική ή ολική παράλυση. Αδυναμία στις λεπτές κινήσεις των άνω ή κάτω άκρων, μυών του προσώπου  ή και ξαφνική δυσκολία στην βάδιση είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα που θα κατευθύνουν τον ασθενή στον νευρολόγο. 
  • Νοητικά προβλήματα. Συχνά οι ασθενείς με ΣΚΠ διαμαρτύρονται για διαταραχή από τις ανώτερες νοητικές λειτουργίες όπως στην συγκέντρωση, την μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών και εκτέλεση σύνθετων πράξεων. Αυτά τα συμπτώματα πολλές φορές εμφανίζονται στα πολύ αρχικά στάδια της νόσου ακόμα και πριν την εμφάνιση των απομυελινωτικών πλακών. Χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής κατά την αξιολόγηση, ειδικά στις νεότερες ηλικίες,γιατί υπάρχει η τάση να αποδίδονται σε άγχος και να καθυστερεί η διάγνωση.
  • Κόπωση. Ασθενείς με ΣΚΠ ιδιαίτερα στα προχωρημένα στάδια της νόσου αναφέρουν πολύ συχνά κόπωση και έλλειψη ενέργειας ψυχικής και σωματικής με αποτέλεσμα να μειώνεται ιδιαίτερα η ικανότητα τους να φέρουν σε πέρας τις καθημερινές τους δραστηριότητες.
  • Πόνος. Οι πόνοι που μπορεί να βιώσει ένας ασθενής με σκλήρυνση κατά πλάκας χωρίζονται σε πρωτογενείς και δευτερογενείς. Ως πρωτογενείς ορίζονται οι νευρολογικοί πόνοι που πράγματι προκαλούνται άμεσα από τη ΣΚΠ. Δευτερογενείς ονομάζονται οι πόνοι που προέρχονται από τις κινητικές συνέπειες της ασθένειας, όπως η κακή στάση σώματος ή η δυσχερής βάδιση.
  • Προβλήματα ούρησης. Προσβολή στο ΚΝΣ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά και την λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα αυτού την απώλεια ελέγχου της ούρησης. Τα συμπτώματα αυτά είναι πιο συχνά στην προχωρημένη μορφή της νόσου και χρήζουν απαραιτήτως εκτίμησης και από ειδικό ουρολόγο.
  • Σεξουαλικές διαταραχές. Ασθενείς με ΣΚΠ αναφέρουν συχνά διαταραχές σεξουαλικής λειτουργίας, πιο συχνά οι άνδρες. Αυτό μπορεί να οφείλεται συχνά σε προσβολή του ΚΝΣ αλλά πολύ συχνά σχετίζεται με ψυχολογικούς παράγοντες.
  • Προβλήματα ομιλίας/κατάποσης. Όταν η προσβολή του ΚΝΣ αφορά του μύες του προσώπου και του λάρυγγα μπορεί να εμφανιστεί διαταραχή στην ομιλία,που αφορά κυρίως την άρθρωση του λόγου, ή στην κατάποση που εμφανίζεται με βήχα κατά την μάσηση και κατάποση της τροφής ή των υγρών.

Συναισθηματικές διαταραχές. Η πολλαπλή σκλήρυνση έχει απρόβλεπτες διακυμάνσεις συμπτωμάτων και ασαφή πολλές φορές πορεία, με αποτέλεσμα να προκαλεί ιδιαίτερο στρες, άγχος και καταθλιπτικό συναίσθημα στον ασθενή. Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν μεγάλες μεταβολές στην ψυχολογία τους.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗΣ

Η ΣΚΠ όπως έχουμε ήδη πει είναι μια φλεγμονώδης αυτοάνοση διαδικασία και είναι απαραίτητο και σημαντικό για τον ασθενή να διαγνωστεί όσο πιο γρήγορα γίνεται προκειμένου να φρενάρει όσο το δυνατόν πιο άμεσα η εξέλιξη της νόσου. Με το που εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί αρχικά σε πλήρη κλινική νευρολογική εξέταση η οποία θα δείξει αν υπάρχει όντως προσβολή του ΚΝΣ και σε πιο επίπεδο αυτή μπορεί να είναι.

Κλικικές Εξετάσεις

Με βάση την κλινική εξέταση ο νευρολόγος θα παραπέμψει τον ασθενή για συγκεκριμένο απεικονιστικό έλεγχο (CT ή ΜRI εγκεφάλου ή/και νωτιαίου μυελού). Οι απεικονίσεις αυτές μπορεί να δείξουν κάποιες χαρακτηριστικές απομυελινωτικού τύπου βλάβες αλλά αυτό από μόνο του δεν πιστοποιεί και την νόσο. Αναλόγως των συμπτωμάτων επίσης μπορεί να ζητηθούν οπτικά προκλητά δυναμικά, σωματοαισθητικά προκλητά ή και στελεχιαία προκλητά δυναμικά.

Οι εξετάσεις αυτές είναι εντελώς ανώδυνες και απλές και σε αρκετές περιπτώσεις αποκαλύπτουν μια πολύ ήπια καταστροφή μυελίνης του ΚΝΣ που δεν είναι καν εμφανής στην μαγνητική.

diagnosh-ths-pollaplhs-sklhrynshs

Διαγνωστικές εξετάσεις

Εάν με βάση τα συμπτώματα, την κλινική εξέταση και τις παραπάνω διαγνωστικές εξετάσεις η διάγνωση της ΣΚΠ είναι πολύ πιθανή αλλά όχι σίγουρη ακόμα μπορεί να χρειαστεί για την επιβεβαίωση της νόσου να γίνει και οσφυονωτιαία παρακέντηση(ΟΝΠ), εξέταση η οποία γίνεται ενδονοσοκομειακά με παραμονή του ασθενούς στην κλινική περίπου για μισή ημέρα. Η εξέταση διενεργείται μόνο από νευρολόγο ή αναισθησιολόγο και γίνεται με τοπική αναισθησία. Το υγρό που λαμβάνεται (εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ΕΝΥ) στέλνεται για ειδικές αναλύσεις που θα μας αποκλείσουν άλλα νοσήματα και θα μας βοηθήσουν στο να επιβεβαιώσουμε οτι ο ασθενής όντως πάσχει απο ΣΚΠ.
Το ποιες και με ποια σειρά πρέπει να γίνουν σε κάθε ασθενή οι παραπάνω εξετάσεις, είναι κάτι που εξατομικεύεται κάθε φορά και εξαρτάται κυρίως από τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης. Γι αυτό και είναι πολύ σημαντικό να προηγείται το ραντεβού με τον νευρολόγο αμέσως μόλις εμφανιστούν κάποια ύποπτα συμπτώματα. Έτσι αποφεύγονται άσκοπες διαγνωστικές εξετάσεις και εξετάσεις που μπορεί να μας κατευθύνουν σε λάθος συμπεράσματα.

ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ ΑΥΤΗΣ

Το βασικότερο χαρακτηριστικό της ΣΚΠ είναι ίσως η ετερογένεια της. Σε κάθε ασθενή εμφανίζεται με άλλα συμπτώματα, έχει άλλη κλινική και απεικονιστική εξέλιξη και άλλη πρόγνωση. Πολλές φορές εμφανίζονται συμπτώματα που φεύγουν μετά από σύντομο χρονικό διάστημα για να ξαναεμφανιστούν άλλα στην πορεία. Στο μεσοδιάστημα ο ασθενής μπορεί να είναι τελείως φυσιολογικός. Άλλες φορές όμως η νόσο εγκαθίσταται και έχει μια προοδευτική εξέλιξη με επιδείνωση των συμπτωμάτων. Έχουν περιγραφεί τρεις υποκατηγορίες της νόσου αναλόγως της πορείας της:

  1. Υποτροπιάζουσα (με υφέσεις και εξάρσεις)
  2. Πρωτοπαθώς   προϊούσα
  3. Δευτεροπαθώς  προϊούσα

Πιο συχνή μορφή στην κλινική πράξη τουλάχιστον στα αρχικά στάδια της νόσου (~85%) είναι η πρώτη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΚΠ

Εφόσον τεθεί η διάγνωση της νόσου προσδιορίζεται με βάση παγκοσμίως  καθορισμένα  επιστημονικά κριτήρια που αναθεωρούνται τακτικά ( κριτήρια ΜcDonald) για το αν ο ασθενής θα οφεληθεί να ξεκινήσει κάποια φαρμακευτική αγωγή και ποια αγωγή πρέπει να είναι αυτή. Προφανώς εφόσον το νόσημα οφείλεται σε διαταραχή του ανοσοποιητικού , όλες οι μέχρι τώρα φαρμακευτικές αγωγές έχουν σαν στόχο το ανοσοποιητικό του ασθενούς με διαφορετικούς μηχανισμούς. Γιαυτό χωρίζονται και σε δυο μεγάλες κατηγορίες, τα ανοσοτροποποιητικά και τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.

Σκοπός και κριτήριο δράσης των φαρμάκωνι:

  1. Να μειωθεί η πιθανότητα ο ασθενής να εμφανίσει καινούργια ώση
  2. Να μειώσει την εν γένει φλεγμονή στο ΚΝΣ
  3. Να μειώσει την εξέλιξη της αναπηρίας του ασθενούς σε βάθος χρόνου, δηλαδή να μην υποπέσει η υποτροπιάζουσα μορφή της νόσου σε   δευτεροπαθώς προϊούσα.

Χορήγηση φαρμάκων κατόπιν εκτίμησης 

Ανάλογα με την εκτιμώμενη μορφή και επιθετικότητα της νόσου σε κάθε ασθενή εξατομικεύεται και η απόφαση για έναρξη πρώτης ή δεύτερης γραμμής φαρμάκου, καθώς και τον τρόπο χορήγησης του φαρμάκου. Τα τελευταία 10 χρόνια οι θεραπευτικές μας επιλογές έχουν πολλαπλασιαστεί. Υπάρχει δυνατότητα για υποδόριες, ενδομυϊκές ενέσεις, χάπια σε καθημερινή βάση ή ακόμα και ενδοφλέβια αγωγή σε μηνιαία βάση ή και ανά εξάμηνο.

Συχνή επαφή με τον ιατρό

Σημαντικό είναι ο ασθενής από την στιγμή που θα τεθεί η διάγνωση να επισκέπτεται τακτικά τον νευρολόγο του και να μην αμελεί τις επαναληπτικές εξετάσεις που είναι απαραίτητες για την σωστή παρακολούθηση της νόσου. Συνήθως οι επισκέψεις αυτές γίνονται ανά τρίμηνο ή εξάμηνο ενώ αν ο ασθενής ξεκινήσει φαρμακευτική αγωγή θα χρειαστεί να παρακολουθείται ακόμα πιο τακτικά και με αιματολογικές ή και άλλες εξετάσεις που θα καθορίσει ο θεράπων ιατρός του.

Η επιστήμη δεν σταματάει να δίνει τον αγώνα της για να εντοπιστούν ακόμα πιο εξατομικευμένες θεραπείες για την σκλήρυνση κατά πλάκας. Οι φαρμακευτικές αγωγές εξελίσσονται και το ζητούμενο είναι να καταφέρουμε να σταματήσουμε το νόσημα στην αρχή της εκδήλωσης του με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο.

ωρεσ λειτουργιασ ιατρειου

Δευτέρα και Παρασκευή: 16:00 – 21:00
Τρίτη και Πέμπτη:              10:00 – 13:00 και 16:00 – 21:00
Σάββατο:                              11:00 – 14:00

Για επείγοντα περιστατικά καλέστε την Ιατρό: 694 850 9492

Φόρμα Επικοινωνίας

ωρεσ λειτουργιασ ιατρειου

Δευτέρα και Παρασκευή:
16:00 – 21:00
Τρίτη και Πέμπτη:
10:00 – 13:00 και 16:00 – 21:00

Σάββατο: 11:00 – 14:00

Για επείγοντα περιστατικά καλέστε την Ιατρό: 694 850 9492

Φόρμα Επικοινωνίας